قماربازی (حقوق جزا)قماربازی از مباحث مطرح در حقوق جزا بوده و به معنای برد و باخت به وسیله اسباب قمار مانند قاب و گردو، سکه پول، ورق و تخته و غیره است. این مقاله به تعریف قماربازی، تبیین مجارات و عناصر جرم قماربازی می‌پردازد. ۱ - تعریفقمار یا مقامره مصدر باب مفاعله است و در لغت به معنای خدعه و نیرنگ است. [۱]
زراعت، عباس، شرح قانون مجازات بخش تعزیرات ۳، ققنوس، اسفند ۸۲، اول، ص۴۱۵.
و در اصطلاح برد و باخت به‌وسیله اسباب قمار مانند قاب و گردو، سکه پول، ورق و تخته و غیره می‌باشد. [۲]
جعفرلنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش، ۱۳۸۳، چهاردهم، ص۵۵۱.
۲ - تبیین عناصر جرمتبیین جرم قماربازی عبارت است از: ۲.۱ - عنصر قانونی«قماربازی با هر وسیله‌ای ممنوع و مرتکبین آن به یک تا شش ماه حبس و یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می‌شوند و در صورت تجاهر به قماربازی به هر دو مجازات محکوم می‌گردند.» [۳]
ق، م، ا، مفاد ماده ۷۰۵.
۲.۲ - عنصر مادی جرمبازیکردن با آلات قمار برای برد و باخت و تجاهر به قماربازی و شرط برد و باخت از عناصر و ارکان لازم تشکیل‌دهنده بزه موضوع این ماده است. [۴]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۱.
ضرورتی ندارد که انجام عمل قمار، منتج به نتیجه شود و صرف بازی‌کردن برای تحقق این جرم کافی است.شرط مباشرت: شرط تحقق بزه قماربازی، این است که مرتکب خود در عملیات قماربازی شرکت کند. [۵]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۲.
۲.۳ - عنصر معنوی جرمسوء نیت عام به معنی عمد و قصد انجام عمل مجرمانه و سوء نیت خاص به معنی قصد تحصیل یا بردن مال یا وجوه طرف یا اطراف مقابل عمل قمار شرط تحقق این جرم می‌باشد. تجاهر به قماربازی: منظور آن است که مرتکبین اعمال خود را به گونه‌ای آشکار و بی‌پروا در مرئی و منظر دیگران به نمایش گذارند به نحوی که دیگران متوجه آن شده نظرشان نسبت به آن جلب شود. صرف وانمود کردن به بازی قمار کفایت نمی‌کند بلکه مرتکبین باید واقعاً در حال بازی قمار باشند تا مشمول مقرارت این ماده شوند. [۶]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۲.
عناوین مجرمانه و مجازات‌های آنها در مواد ۷۰۶ تا ۷۱۱ قانون مجازات اسلامی:خریدن، حمل و نگهداری آلات مخصوص قمار: یک تا سه ماه حبس یا تا پانصد هزار ریال الی یک میلیون و پانصد هزار ریال جزای نقدی. [۷]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۳.
ساختن، فروختن، در معرض فروش گذاشتن، وارد کردن یا در اختیار گذاردن آلات و وسایل مخصوص قمار: سه ماه تا یکسال حبس و یک میلیون و پانصد هزار ریال تا شش میلیون ریال جزای نقدی. [۸]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۴.
دایر کردن قمارخانه و دعوت مردم به آنجا: شش ماه تا دو سال حبس و از سه میلیون تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی. [۹]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۴.
ضبط اسباب و نقود متعلق به قمار: مقصود از «اسباب و نقود متعلق به قمار» چیزهائی است که مختص به بازی قمار یا معد برای آن بوده و مستقیماً بازی متوقف بر آنها باشد مانند وجوهی که روی میز قمار موجود است. [۱۰]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۵.
مال حاصله از قمار بازی: به موجب ماده ۸ قانون اجرای اصل ۴۹ قانون اساسی مصوب ۱۳۶۳ اگر صاحبین مال مشخص است به آنها رد و اگر مشخص نیست در اختیار ولی امر قرار داده می‌شود و اگر مقدار آن معلوم نباشد ولی صاحب مال مشخص است باید با صاحب مال مصالحه نماید ولی اگر صاحب مال مشخص نیست باید خمس مال را در اختیار ولی امر قرار دهد. [۱۱]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۵.
قبول خدمت در قمارخانه و اماکن معد برای صرف مشروبات الکلی و معاونت در دایر کردن آن: این افراد معاون جرم محسوب و مجازات مباشر در جرم را دارند ولی دادگاه می‌تواند نظر به اوضاع و احوال و میزان تاثیر عمل معاون، مجازات را تخفیف دهد. [۱۲]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۵.
که این امر استثنائی بر ماده ۷۲۶ قانون مجازات اسلامی محسوب می‌گردد. [۱۳]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۶.
عدم گزارش ضابطین دادگستری: اگر به موجب قانون دیگر مجازات شدیدتری نداشته باشند به سه تا شش ماه حبس یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شوند. [۱۴]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۶.
منظور از مجازات شدیدتر ماده ۷۸ قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب ۱۳۸۲ است که به موجب بند جماده مذکور مجازات اعلام گزارش خلاف واقع یا عدم اعلام گزارش، حبس از سه ماه تا یکسال تعیین گردیده است. [۱۵]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۷.
۲.۴ - عنصر مادیعدم اعلام وجود اماکن معد برای مصرف مشروبات الکلی و قمار بازی به مقامات مربوط یا تنظیم وارائه گزارش خلاف واقع در خصوص این امکنه از ناحیه مرتکبین است که ممکن است به صورت فعل مثبت یا ترک فعل محقق شود. [۱۶]
حجتی، سیدمهدی، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، میثاق عدالت، ۱۳۸۴، ص۱۳۵۶.
۳ - پانویس
۴ - منبع• سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «قمار بازی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۷/۲۰. رده‌های این صفحه : جرم‌ها | حقوق جزای اسلامی | حقوق کیفری | قمار | مباحث حقوقی | مجازات‌ها | مسئولیت کیفری
|